Historia

27/lut/2023
13/paź/2023

W roku 1948, jako jedna z pierwszych jednostek organizacyjnych utworzonej w tym samym roku Śląskiej Akademii Medycznej, powstała Katedra Chemii Ogólnej. Pierwszym wykładem Uczelni był właśnie wykład z chemii, który w dniu 20 października 1948 roku wygłosił doc. dr Stanisław Prebendowski – organizator powstania Katedry i jej pierwszy Kierownik. W początkowym okresie swego funkcjonowania, w warunkach bardzo skromnego wyposażenia w sprzęt, materiały i aparaturę, przy dużych trudnościach kadrowych, głównie dzięki osobistemu zaangażowaniu doc. Prebendowskiego Zakład mógł podołać obowiązkom dydaktycznym i wychowawczym. Po jego śmierci w 1964 roku, przez następne dwa lata, Katedra kontynuowała działalność dydaktyczną i naukową pod kierunkiem wyznaczanych przez władze Uczelni kuratorów (kolejno prof. R. Wróblewski, prof. S. Jóźkiewicz, prof. J. Szaflarski) a bezpośrednio nad funkcjonowaniem Zakładu czuwał dr inż. Zygmunt Rutkowski.

Od momentu objęcia kierownictwa Katedry i Zakładu Chemii przez prof. Tadeusza Wilczoka (w 1966 roku) nastąpiła całkowita przebudowa Zakładu i wyposażenie go w nowoczesną aparaturę badawczą. Zmodernizowano wszystkie pomieszczenia, utworzono nową salę ćwiczeń dla studentów, nowe laboratoria, bibliotekę i nowoczesną pracownię izotopową. Zespół pracowników Katedry był w tym okresie jednym z wiodących w kraju i na świecie zespołów zajmujących się konformacją biopolimerów oraz DNA.

W roku 1971 ze względu na reorganizację dotychczas istniejących katedr oraz ze wzgledu na utworzenie w ŚlAM Wydziału Farmaceutycznego, Minister Zdrowia i Opieki Społecznej powołał do życia Instytut Chemii i Fizyki Medycznej. Na krótki okres czasu Katedra Chemii Ogólnej zaprzestała w sensie formalnym swojej działalności. W roku 1973 Minister Zdrowia na wniosek Rektora ŚlAM powołał w Instytucie Biologiczno-Fizjologicznym Zakład Chemii Ogólnej, którego Kierownikiem został doc. dr Józef Stanosek.

Przełom lat 70-tych i 80-tych był najtrudniejszym okresem w historii Zakładu. Razem z prof. T. Wilczokiem na Wydział Farmacji do Sosnowca odeszła znaczna częśc najbardziej doświadczonej kadry. Znacznemu uszczupleniu uległ stan aparatury Zakładu, a zaopatrzenie w najprostszy nawet sprzęt, odczynniki i szkło laboratoryjne, nie odnawiane przez lata, było niewystarczające. Do roku 1985 kadra nauczycieli akademickich Zakładu skurczyła się do dwóch osób, zanikła działalność naukowa, Zakład spełniał podstawowe obowiązki dydaktyczne.

W 1985 roku w wyniku konkursu rozpisanego przez Rektora ŚlAM kierownictwo Zakładu objęła doc. dr hab. n. chem. Danuta Bodzek z PAN, która wprowadziła do Katedry grupę czterech chemików – doswiadczonych pracowników naukowo-dydaktycznych z Politechniki Śląskiej oraz Zakładu Karbochemii PAN w Gliwicach. Faktycznie od 1985 roku Zakład Chemii Ogólnej był ponownie organizowany od podstaw. Po remoncie obejmującym modernizację pomieszczeń zespół rozpoczął żmudne odbudowywanie bazy materialnej. Dzięki pomocy władz Wydziału i Uczelni udało się wyposażyć zakład w najpotrzebniejszą aparaturę naukowo-badawczą i zorganizować pierwsze pracownie: Spektroskopii Stosowanej, Analiz Chromatograficznych i GC-MS. Umożliwiło to rozpoczęcie prac badawczych ukierunkowanych na analitykę toksycznych związków organicznych zanieczyszczających środowisko Górnego Śląska. Równocześnie w sposób istotny zmodernizowano zajęcia dydaktyczne dostosowując je do wymogów nowego programu nauczania w Akademiach Medycznych.

Od tamtego okresu Zakład Chemii (przez wiele lat wchodzący w skład Katedry Biochemii, faktycznie jednak funkcjonujący jako odrębna jednostka, zarówno pod względem usytuowania, jak również zajęć dydaktycznych i tematyki naukowo-badawczej), a następnie Katedra i Zakład Chemii stale się rozwijał. Wzbogacał się o nową aparaturę, podejmował coraz to nowe wyzwania badawcze, rozwijał współpracę naukową z ośrodkami w kraju i zagranicą. Pod kierunkiem prof. Danuty Bodzek stał się jedną z wiodących jednostek organizacyjnych Uczelni.


Dnia 19 października 2006 roku Pani Profesor odeszła od nas u szczytu swoich możliwości naukowych i organizacyjnych. Z głębokim żalem pożegnaliśmy wspaniałego szefa, naukowca, nauczyciela i wielkiego przyjaciela studentów.

W 2010 roku w wyniku konkursu rozpisanego przez Rektora ŚUM kierownictwo Katedry objęła prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Krystyna Tyrpień-Golder, a od 2021 roku Katedra działa pod Kierownictwem dr. hab. n. med. Aleksandy Damasiewicz-Bodzek.

W kategorii: